Is vrijwilligerswerk duurzaam? Inzichten in een multi-miljoen dollar industrie.

© Good Travel Guide, April 2022
Auteur: Cecilia en Ken

Voordat je meer te weten komt over de schaduwzijde van de vrijwilligerstourismesector en leert hoe je een goed vrijwilligersprogramma kiest, willen we je laten weten dat we al eerder in jouw schoenen hebben gestaan. 

Toezeggen aan het juiste vrijwilligersprogramma is een ontmoedigende taak. Het gaat niet alleen om je vakantie en je geld, maar ook om je gevoelens. Je bent een goed mens en je wilt het leven van iemand of iets verbeteren. Dus wat doe je? 

Eerst heb je gezocht op "vrijwilligersprogramma's in het buitenland." 

67.000.000 resultaten in 0,71 seconden. 

Whoa! Trap op de rem, Google! Nu denk je misschien: "Wil ik wel doorgaan met deze digitale expeditie?  

Je wilt gewoon de wereld een beetje een betere plek maken terwijl je in het buitenland bent. Hoe is dat mogelijk om te weten in de mix van gratis en betaalde vrijwilligersprogramma's met verschillende ervaringen, looptijden, en ... oh! Deze biedt een certificaat! Dat zou indrukwekkend staan op mijn cv... misschien zij? 

Ik wil dat je weet dat sommige van die vrijwilligersprogramma's de wereld niet beter maken en misschien zelfs schade berokkenen! 

Als je doorleest (of overslaat) tot het einde, leer je hoe je de goede van de slechte vrijwilligersprogramma's kunt onderscheiden. 

Voluntourisme is de barmhartige onderneming van het reizen om vrijwilligerswerk te doen, het lijkt vanzelfsprekend en sluitend, maar de implicaties zijn een beetje ingewikkelder en belangrijker als je overweegt het te doen. De industrie van het vrijwilligerswerk staat al jaren onder kritiek over zijn twijfelachtige bijdragen aan de kwetsbare gemeenschappen, wilde dieren en natuurgebieden door draaideuren van betalende vrijwilligerstoeristen.

Als je een held wilt zijn als vrijwilliger, heb je een spoedcursus nodig over de schaduwzijde van de sector, en een checklist met vragen om de slechte vrijwilligersprogramma's van de goede te kunnen onderscheiden.

Vrijwilligerswerk is de praktijk van het reizen naar een plaats om vrijwilligerswerk te doen, wat vanzelfsprekend klinkt, maar de implicaties zijn iets ingewikkelder. De sector van het vrijwilligerstoerisme heeft kritiek gekregen over zijn twijfelachtige bijdragen aan kwetsbare gemeenschappen, wilde dieren en natuurgebieden door draaideuren van betalende vrijwilligerstoeristen.

Er zijn veel organisaties die zich bezighouden met het organiseren van vrijwilligerswerk. Veel van die organisaties zijn gevestigd in ontwikkelingslanden, terwijl de meeste vrijwilligers uit ontwikkelde landen komen. Vrijwilligerswerk zou kunnen worden gebruikt om bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van de bestemming, een kans om mensen bewust te maken van de wereldwijde sociale problemen en om mensen van verschillende culturen samen te brengen en wederzijds begrip te ontwikkelen. Jammer genoeg is dit heel vaak niet het resultaat van vrijwillige-toerismeprojecten.

Veel organisaties zijn niet lokaal noch liefdadig, zij beslissen wat de problemen zijn in een gebied van bestemming, wat de oplossing moet zijn, en dat deze oplossing kan worden uitgevoerd door onervaren buitenlanders die een paar weken blijvens¹. Zij zijn vaak meer geïnteresseerd in het creëren van bevredigende ervaringen voor de vrijwilligers dan in het ontwikkelen van duurzame projecten die op lange termijn voordelen zullen opleveren voor de plaatselijke gemeenschappen. Het bouwen van een schoolgebouw lost het gebrekkige onderwijssysteem van een land niet op en het bouwen van huizen na een natuurramp kan de plaatselijke bevolking de kans ontnemen om daarvoor betaald te worden. Organisaties voor vrijwilligerswerk moeten samenwerken met de lokale gemeenschappen om hun behoeften vast te stellen en hen te helpen zelfvoorzienend te worden in plaats van hen afhankelijk te maken van buitenlandse hulp. 

Vrijwilligers zijn vaak goedwillende mensen die willen meewerken aan projecten die gericht zijn op sociale rechtvaardigheid en die een transformerende levenservaring willen opdoen. Zij hebben echter vaak geen kennis van huizen bouwen, lesgeven of andere taken die hun worden opgedragen. Erger nog, wanneer bij projecten kinderen betrokken zijn, worden de vrijwilligers door veel organisaties niet naar behoren doorgelicht, waardoor zij aan gevaar worden blootgesteld.

Deze ervaringen kunnen vrij duur zijn, zo duur zelfs dat de industrie vóór de pandemie meer dan 2 miljard dollar waard was. Afhankelijk van de bestemming en wat bij de reis is inbegrepen, kunnen de prijzen oplopen van $200 voor twee weken tot $2000 dollar².. De meeste programma's zullen omvatten:

•  Overnachtingen en maaltijden
• Oriëntatie en opleiding
• Lokaal vervoer
• Verzekering
• Werkingskosten van het programma en materiaal dat nodig is om het programmawerk te voltooien, dit moet gaan naar ondersteuning van de gemeenschappen en de organisatie draaiende houden

De vlucht is niet altijd inbegrepen. Sommige organisaties beperken zich tot hulp bij het plaatsen van programma's en hulp voor vertrek, terwijl sommige pakketten inclusief zijn:

• Culturele onderdompelingsactiviteiten en avontuurlijke expedities
• Taallessen³ 

Soms kan het geven van Engelse les aan kinderen in sloppenwijken, het werken in weeshuizen, het bouwen van scholen op het platteland of het bouwen van huizen op plaatsen die getroffen zijn door natuurrampen, voor beide betrokken partijen meer kwaad dan goed doen.

Het meest in het oog springende voorbeeld van slechte ervaringen met vrijwilligerswerk zijn waarschijnlijk de weeshuizen. 

Veel weeshuizen werken met wezen, maar zijn er ook op aangewezen ouders aan te moedigen hun kinderen af te staan met de belofte dat ze te eten en onderwijs zullen krijgen of door geld te bieden. Zij doen dit omdat zij meer kinderen nodig hebben om vrijwilligers aan te trekken en hun geld om vervolgens de winst voor zichzelf te houden. Het is bewezen dat weeshuizen geen goede omgeving zijn voor kinderen om in op te groeien, we moeten ernaar streven kinderen te weren in plaats van ze binnen te halen. Het in dienst nemen van vrijwilligers kan de schade verergeren omdat kinderen gehecht raken aan mensen die na een paar weken weer vertrekken, wat hechtingsstoornissen veroorzaakt.

Als je op het web surft naar vrijwilligersprogramma's in het buitenland, hou dan deze vragen in gedachten als je beslist in welke je tijd en geld gaat investeren:

1. Is de organisator van het programma een non-profitorganisatie die inheems is in het gebied dat zij helpen? 
2. Vereisen de taken die de vrijwilliger uitvoert een speciale opleiding? Zo ja, zou het volgens u beter zijn dat de plaatselijke bevolking die opleiding krijgt, zodat zij niet afhankelijk is van betalende reizigers?
3.  Zou u een positievere impact hebben als u geld zou schenken aan een non-profit organisatie die door autochtonen wordt geleid in plaats van te reizen om vrijwilligerswerk te doen?

Laten we deze toepassen op enkele goede vrijwilligersprogramma's.

Vijf jaar geleden, ging ik backpacken door Zuid Thailand. Ik wist dat ik een paar dagen vrijwilligerswerk wilde doen. Ik zocht naar non-profit milieu-organisaties en vond er een die Trash Hero heette. Ik las hun 'over mij' waarin stond: 

"We creëren langetermijnprogramma's dat gemeenschappen te helpen het bestaande afval te verminderen en beter te beheren, en strategieën uit te stippelen om afval in de toekomst te voorkomen".

Dit klonk perfect! Ik nam contact met hen op via Facebook en was onder de indruk toen ze me vertelden dat ik mijn eigen biologisch afbreekbare zeep moest meebrengen voor mijn bezoek om de lokale beekjes te beschermen die uitmonden in de oceaan. 

Ik vroeg naar de kosten en ze zeiden dat het gratis was. Het programma wordt geleid door de lokale bevolking van het eiland. 

Als u de checklist raadpleegt, voldoet dit programma aan alle eisen: 

1. De organisatie wordt geleid door de plaatselijke bevolking, niet door een organisatie die in buitenlandse handen is.  
2. Reizigers zijn alleen nodig om hard handwerk te doen, wat geen waardevolle training van de lokale bevolking wegneemt, wat tot banen zou kunnen leiden. Ze willen dat u alleen afval ophaalt en sorteert dat op het strand aanspoelt, wat het leven van de lokale bevolking gemakkelijker maakt. 
3. Het is gratis, dus je hoeft niet na te denken over wiens zakken je geld echt vult en of het financieren van zo'n organisatie een tastbaar verschil zal maken. Het strandopruimprogramma van Trash Hero is 100% gratis.

Voor dit programma moet je betalen, dus je vraagt je meteen af: "Waar gaat mijn geld heen?" 

Ga naar de "Over mij"en u zult ontdekken dat het in Griekenland gevestigde Archelon een legitieme organisatie is. Zij werden begin jaren 80 door Grieken opgericht en redden en rehabiliteren zeeschildpadden in nauwe samenwerking met "vissers en plaatselijke bewoners om de afname van de populatie zeeschildpadden te beperken en om te keren". 

Een ander groen licht is de financiële transparantie van Archelon. De zijbalk van hun website heeft een "financieel beheer" tab met een specificatie van de inkomsten en uitgaven van de organisatie. Als u schildpadden wilt beschermen, weet u nu welk land u aan uw lijst van kandidaat-bestemmingen moet toevoegen.

Het kan moeilijk zijn om websites of apps te vinden die onderscheid maken tussen goede en slechte vrijwilligersprogramma's. Om de best mogelijke keuze te maken, moeten reizigers gebruik maken van de criteria die we eerder vermeld hebben: wie profiteert er echt financieel van het programma, is het programma het afpakken of voorkomen van job training die naar de lokale bevolking gaat, en wat is de beste manier om je geld te gebruiken om een verschil te maken? Soms is de beste manier om te helpen het financieren van de inspanningen van ervaren lokale bevolking. 

Hoe de checklist voor vrijwilligerswerk te gebruiken 

Wij raden aan een stuk papier te nemen en vier verticale kolommen te tekenen met in de eerste kolom de naam van de organisatie. Geef de overige drie kolommen een titel met de criteria van de checklist die we eerder in de De Checklist Goed Vrijwilligerswerk Programma sectie. Ga online en vul die eerste kolom in terwijl je deze blog gebruikt om de winnende programma's te omcirkelen.  

Het is tijdrovend. Ik weet het, maar het is nodig om echt de waarde te begrijpen van het programma waar je aan mee wilt doen.

Een duurzame reiziger zijn, betekent dat je genoeg om je geeft om de extra stappen te nemen die je vooraf moet plannen, waaronder informatie verzamelen over of het vrijwilligersprogramma ten goede komt aan het gebied dat het beweert te helpen, of de opleiding om taken uit te voeren naar de behoeftige lokale bevolking moet gaan in plaats van naar betalende toeristen, en of je een positievere invloed kunt hebben door je geld te gebruiken om te doneren aan een non-profitorganisatie in plaats van te betalen voor een vrijwilligerstoerisme-ervaring. Je inspanningen zullen worden beloond met dankbaarheid en een gevoel van trots omdat je weet dat je programma's steunt die de wereld schoner, gelukkiger en welvarender maken. 

Wij nodigen u uit deze blog te bookmarken zodat u onze checklist bij de hand hebt. 

1.  https://rethinkourworld.com/unethical-volunteering-the-growing-epidemic-of-voluntourism/
2. https://www.goabroad.com/articles/volunteer-abroad/how-much-does-it-cost-to-volunteer-abroad
3. https://www.gooverseas.com/blog/how-much-does-cost-volunteer-abroad
4. https://www.theguardian.com/global-development/2021/jun/10/voluntourism-new-book-explores-how-volunteer-trips-harm-rather-than-help